เซลลไข่ถือเป็นองค์ประกอบสำคัญอย่างมากในการตั้งครรภ์ เพราะมนุษย์ทุกคนนั้นมีจุดเริ่มต้นจากการปฏิสนธิของไข่และอสุจิจากนั้นก็จะเกิดการแบ่งตัวของเซลล์ไปเป็นตัวอ่อนก่อนที่จะพัฒนาต่อไปจนกลับเป็นทารกในอนาคต ซึ่งหากไข่มีคุณภาพดีมากเท่าไร การประสบความสำคัญก็จะมีมากขึ้นเท่านั้น
เซลล์ไข่มาจากไหน?
ผู้หญิงจะมีไข่ติดตัวมาตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดาเฉลี่ยประมาณ 6-7 ล้านเซลล์ เมื่อคลอดออกมาไข่จะเหลือเพียง 1-2 ล้านเซลล์เท่านั้น และเมื่อถึงวัยมีประจำเดือนไข่ก็จะค่อยๆ ทยอยสุกและจำนวนก็จะลดลงไปทุกๆ เดือนทำให้ในวัยเจริญพันธุ์ (ช่วงอายุ 22-25ปี) จะเหลือไข่จำนวนเพียง 4 แสนฟองเท่านั้นซึ่งในจำนวนนี้ยังไม่รวมกับไข่ที่มีภาวะไม่สมบูรณ์หรือโครโมโซมไข่ผิดปกติอีก ทำให้ยิ่งอายุมากขึ้นไข่ก็จะยิ่งมีความผิดปกติมากขึ้น โดยจะนับเป็นช่วงอายุดังนี้
- อายุ 26 ปีขึ้นไป จะมีไข่ที่มีภาวะไม่สมบูรณ์หรือโครโมโซมไข่ผิดปกติ ประมาณ 25%
- อายุ 35 ปีขึ้นไป จะมีไข่ที่มีภาวะไม่สมบูรณ์หรือโครโมโซมไข่ผิดปกติ ประมาณ 50%
- อายุ 40 ปีขึ้นไป จะมีไข่ที่มีภาวะไม่สมบูรณ์หรือโครโมโซมไข่ผิดปกติ ประมาณ 85-90%
*** ข้อเสียของไข่ที่มีภาวะไม่สมบูรณ์หรือโครโมโซมไข่ผิดปกติจะส่งผลให้มีภาวะมีลูกยาก เนื่องจากถึงแม้ว่าจะปฏิสนธิได้ตัวอ่อนมาแต่ตัวอ่อนก็จะมีความไม่สมบูรณ์ทำให้ลดอัตราการฝังตัวในโพรงมดลูก เสี่ยงต่อการแท้ง และทารกอาจมีภาวะดาวน์ซินโดรม (Down syndrome)
อ่านต่อ : ตัวอ่อนผิดปกติ ตัวอ่อนไม่สมบูรณ์ ทำ ICSI ติดมั้ย? ลูกจะพิการหรือเปล่า?
วิธีกระตุ้นให้ไข่เซลล์ไข่ที่มีคุณภาพที่สุด
วิธีกระตุ้นไข่เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุดนั้นมีหลากหลายวิธีครับ ไม่ว่าจะเป็นการทานยากระตุ้นไข่ที่จ่ายโดยแพทย์หรือการฉีดฮอร์โมนกระตุ้นให้รังไข่ผลิตไข่ออกมาจำนวนมากขึ้น ซึ่งวิธีนี้จะเหมาะมากกับคนที่มีภาวะมีลูกยากและทำการรักษาด้วยการทำเด็กหลอดแก้วหรือการทำอิ๊กซี่ (ICSI) เพราะในขั้นตอนการเก็บไข่ ซึ่งไข่ที่หมอเลือกจะต้องเป็นไข่สุกที่อยู่ในระยะ Metaphase II (MII) หรือ ไข่ที่มีแนวโน้มว่าปกติมากที่สุด จากนั้นจะนำมาตรวจคุณภาพไข่อีกครั้งว่า ไข่ใบนั้นมีคุณภาพเหมาะสมหรือไม่ โดยใช้เกณฐ์ดังนี้
- ผิวของไข่จะต้องมีความเรียบเนียน เนื้อไข่ไม่ขรุขระ เนื้อไม่หยาบ
- สีไข่ปกติ ไม่คล้ำ
- ไข่จะต้องมีความยืดหยุ่นดี เมื่ออยู่ในขั้นตอนการทำ ICSI แล้ว เนื้อไข่ต้องจับสเปิร์ม
- รูปร่างปกติ มีจุดโพลาร์บอดี้ (polar body หมายถึงจุดที่บ่งบอกว่าสภาวะของไข่ว่ามีความสุกพอดี) และจุดจะต้องมีขนาดที่ไม่เล็กหรือใหญ่เกินไป
- ต้องไม่มีช่องว่างระหว่างไซโตพลาสซึมกับโซน่าเพลลูซิด้า (zona pellucida /perivitelline space)
** ในขั้นตอนการเก็บไข่และตรวจคุณภาพไข่ ทางคลินิกใช้เทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ดีและทันสมัยที่สุด ทุกขั้นตอนจะได้รับการตรวจและดูแลโดยนักวิทยาศาสตร์ที่มีความเชี่ยวชาญสูงเฉพาะทาง ทีมแพทย์และพยาบาลที่ดูแลเคสการทำเด็กหลอดแก้วมามากกว่า 10,000 เคสทั้งคนไข้ชาวไทยและชาวต่างชาติครับ
อ่านต่อ มีลูกยาก ทำเด็กหลอดแก้วดีมั้ย IUI/IVF/ICSI วิธีไหนได้ผลสำเร็จกว่ากัน
การบำรุงไข่
การทานอาหารเสริมหรืออาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายก็ถือเป็นปัจจัยหนึ่งที่ช่วยได้ แต่ก็ไม่มีผลการยืนยัน 100 % ที่ชี้ชัดว่าการทานอาหารเสริมนั้นจะช่วยให้ไข่สมบูรณ์ครับ ดังนั้นทางที่ดีที่สุดที่หมอมักจะแนะนำคนไข้ก็คือ ควรเข้ามารับการตรวจร่างกายก่อนการหาอาหารเสริมมาทาน เนื่องจากปัจจัยการมีบุตรยากนั้นเกิดขึ้นได้จากหลากหลายสาเหตุ ในบางคนฝ่ายหญิงอายุเยอะมากแต่ตรวจออกมาแล้วเซลล์ไข่สมบูรณ์แต่น้ำเชื้อของฝ่ายชายไม่สมบูรณ์ หรือในบางครั้งอาจเกิดจากปัญหาสุขภาพ เช่น ท่อนำไข่ตัน ประจำเดือนไม่ปกติ มีเนื้องอกมดลูก ซีสต์รังไข่ หรือเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ ดังนั้นจึงอยากให้เข้ามาปรึกษาหมอดูก่อนเพื่อจะได้วางแผนการรักษาได้อย่างถูกต้องครับ
แพทย์ผู้เขียน
แพทย์ผู้เขียน
นพ.ธิติกรณ์ วาณิชย์กุล
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านสูตินรีเวชศาสตร์
นพ.ธิติกรณ์ วาณิชย์กุล
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านสูตินรีเวชศาสตร์