ภาวะแท้ง ถือเป็นภาวะร้ายแรงที่ว่าที่พ่อแม่มือใหม่ทั้งหลายกลัวมากที่สุด! เนื่องจากเป็นภาวะสูญเสียที่ไม่ได้สูญเสียแค่สภาพจิตใจเท่านั้น แต่ในภาวะแท้งบ้างเคสนั้นส่งผลอันตรายต่อคุณแม่ตั้งครรภ์ด้วย ซึ่งวันนี้เราจะมาพูดถึงภาวะแท้งนี้เพื่อให้คุณพ่อและคุณแม่มือใหม่ได้สังเกตอาการและเฝ้าระวังกัน
ภาวะแท้ง คืออะไร?
การแท้ง คือ ภาวะความสูญเสียตัวอ่อนหรือทารกขณะที่อยู่ในครรภ์ ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้ในทุกเวลา ไม่เฉพาะในไตรมาสแรก ซึ่งสาเหตุนั้นเกิดขึ้นได้หลายปัจจัยและยังเกิดได้หลายรูปแบบ
- การแท้งคุกคาม (Threatened abortion) จะเป็นอาการการแท้งที่คนส่วนใหญ่ไม่ทราบ เพราะจะมีเลือดออกจากทางช่องคลอดแบบกะปริดกะปรอยและมักจะมีอาการปวดท้องน้อย คล้ายกับเป็นประจำเดือน ซึ่งหากเกิดภาวะนี้ควรรีบไปพบแพทย์
- การแท้งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ (Inevitable abortion) เนื่องจากการบีบรัดตัวของมดลูก จะมีเลือดออกทางช่องคลอดพร้อมๆ กับอาการปวดท้องน้อยมากขึ้น และปากมดลูกเปิดแล้ว ทำให้ตัวอ่อนก็จะหลุดออกมาเอง ในกรณีนี้จะต้องมาพบแพทย์เพื่อทำการขูดมดลูกออกร่วมด้วยเพื่อป้องกันการติดเชื้อ
- การแท้งเป็นนิจ หรือ การแท้งซ้้า ( RPL) เป็นอาการแท้งติดต่อกัน 3 ครั้งขึ้นไปในช่วงเวลาตั้งครรภ์ใกล้ๆ กัน สาเหตุมาจากปากมดลูกปิดไม่สนิท และฮอร์โมนเพศความผิดปกติของโครโมโซม
- การแท้งค้าง (Missed abortion) เป็นการแท้งที่ตัวอ่อนหรือทารกเสียชีวิตในครรภ์แต่ตัวอ่อนยังไม่ถูกขับออกมา และจะไม่แสดงอาการใด ๆ เป็นเวลานานก่อนที่จะแท้งออกมา (ในบางรายตัวอ่อนหรือทารกที่เสียชีวิตจะถูกแคลเซียมหุ้มร่างไว้จนกลายเป็นก้อนหินปูนอยู่ภายในโพรงมดลูกตลอดไป แม้ไม่ส่งอันตรายต่อตัวแม่แต่จะทำให้แม่ไม่สามารถตั้งครรภ์ได้อีกตลอดชีวิต)
- การแท้งติดเชื้อ (Septic abortion) เป็นการแท้งร่วมกับมีการอักเสบติดเชื้อ อาการที่แสดงออกมาคือ คุณแม่มีไข้ปวดท้อง และมีเลือดออกทางช่องคลอด
โอกาสเสี่ยงของภาวะแท้ง
- ผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ปี มีโอกาสแท้ง เฉลี่ยอยู่ที่ 10-25%
- อายุน้อยกว่า 35 ปี มีโอกาสแท้ง เฉลี่ยอยู่ที่15%
- มีอายุ 35-45 ปี มีโอกาสแท้ง เฉลี่ยอยู่ที่ 20-35%
- อายุมากกว่า 45 ปีขึ้นไป มีโอกาสแท้ง เฉลี่ยอยู่ที่ 50%
- ผู้ที่เคยแท้งบุตรมาก่อน มีโอกาสแท้งซ้ำ เฉลี่ยอยู่ที่ 25%
การทำ “เด็กหลอดแก้ว” IVF/ICSI มีโอกาสแท้งมากกว่าครรภ์ทั่วไปหรือไม่?
ความจริงแล้วการตั้งครรภ์โดยใช้วิธี IVF และ ICSI นั้นถึงแม้ว่าจะมีความระมัดระวังตัวสูงในช่วงแรกๆ เพราะหลังจากการฝังตัวอ่อน ฝ่ายหญิงจะต้องระมัดระวังการเคลื่อนไหวร่างกายทั้งการลุก นั่ง เดิน และต้องระมัดระวังในการรับประทานอาหารเพราะในระยะนี้ตัวอ่อนสามารถหลุดง่ายมาก แต่หาดผ่านช่วงตัวอ่อนฝังตัวเมื่อไรก็จะสามารถใช้ชีวิตได้เหมือนหญิงตั้งครรภ์ทั่วไป
ดังนั้นความเสี่ยงของภาวะแท้งของการทำเด็กหลอดแก้วนั้นอยู่ในระดับเดียวกันกับการตั้งครรภ์โดยธรรมชาติ เพราะภาวะแท้งนั้นมีผลและปัจจัยที่หลากหลายมากกว่านั้นไม่ได้เกิดจากวิธีการที่ทำให้เกิดการตั้งครรภ์
สาเหตุที่ทำให้การภาวะแท้ง
ปัจจัยเสี่ยงที่จะทำให้เกิดภาวะแท้งนั้น หลายคนมักเข้าใจว่า จะเกิดเฉพาะในช่วงการแรกเท่านั้น แต่จริงๆ สามารถเกิดได้กับทุกช่วงอายุครรภ์ เพียงแต่ความรุนแรงมากหรือน้อยจะขึ้นอยู่กับอายุครรภ์ ยิ่งอายุครรภ์สูงก็ยิ่งส่งผลอันตรายต่อแม่ด้วย
ปัจจัยเสี่ยงจากแม่
- โรคอ้วน
- การสูบบุหรี่ระหว่างตั้งครรภ์และใช้สารเสพติดระหว่างตั้งครรภ์
- ปัจจัยด้านสุขภาพ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคแพ้ภูมิตัวเอง โรคไต โรคไฮเปอร์ไทรอยด์ และไฮโปไทรอยด์
- การติดเชื้อ เช่นหัดเยอรมัน เอชไอวี ช่องคลอดอักเสบ หนองในแท้ หนองในเทียม ซิฟิลิส มาลาเรีย และเชื้อไวรัส CMV
- การทานอาหารที่ไม่ถูกสุขลักษณะ เช่น อาหารหมักดอง อาหารดิบ หรือกึ่งสุกกึ่งดิบ
- ปัญหาของโครโมโซมจากเชื้ออสุจิของพ่อหรือไข่ของแม่
- ฮอร์โมนไม่สมดุล ทำให้ส่งผลต่อทารกในครรภ์
ปัจจัยเสี่ยงจากระบบสืบพันธุ์
- มีเนื้องอกในมดลูก
- ครรภ์รูปร่างผิดปกติ
- ปากมดลูกไม่แข็งแรง อาจจะเป็นสาเหตุให้ปากมดลูกเปิดก่อนกำหนดทำให้แท้งได้ง่าย
- ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ (Polycystic Ovary Syndrome)
- ภาวะที่รังไข่มีขนาดใหญ่
กิจกรรมที่หลายคนยังเข้าใจผิดว่าจะทำให้แท้ง
การมีเพศสัมพันธ์ระหว่างตั้งครรภ์
ยังไม่มีหลักฐานทางการแพทย์ที่ชี้ชัดว่า การมีเพศสัมพันธ์ระหว่างการตั้งครรภ์นั้น เป็นปัจจัยเสี่ยงที่จะทำให้เกิดการแท้งบุตร แต่ควรจะระมัดระวังในช่วงของไตรมาสแรกหรือ ช่วงสามเดือนแรก ที่ฝ่ายคุณพ่อน่าจะต้องลดกิจกรรมเข้าจังหวะให้เบาลง หรือหลีกเลี่ยงให้น้อยที่สุด เนื่องจากช่วงนี้เป็นช่วงที่ตัวอ่อนกำลังพัฒนาระบบภายในร่างกายในสมบูรณ์จนกลายเป็นทารก ซึ่งหากได้รับการกระทบสะเทือนที่รุนแรงมากอาจจะทำให้การพัฒนาการไม่สมบูรณ์ได้ แต่หลังจาก 3 เดือนแล้วสามารถมีกิจกรรมทางเพศได้ปกติ
ออกกำลังกาย
หลายคนมักเข้าใจผิดว่า คนตั้งครรภ์นั้นไม่ควรออกกำลังกายใดๆ เลย เพราะจะเสี่ยงทำให้เกิดอาการแท้งนั้น ไม่เป็นความจริงเลย! เพราะคนตั้งครรภ์นั้นสามารถออกกำลังกายได้ปกติเหมือนคนทั่วไป และยังส่งผลให้สุขภาพทั้งตัวแม่และเด็กในครรภ์แข็งแรงสมบูรณ์อีกด้วย เพียงแต่ควรหลีกเลี่ยงการออกกำลังกายที่หักโหมเกินไป ควรเริ่มจากกิจกรรมเบาๆ เช่น โยคะ ว่ายน้ำ เต้นรำด้วยทำนองเบาๆ ช้าๆ ปั่นจักรยานบนทางลาด
การเดินทางในที่ไกลๆ
บางคนอาจจะกังวลว่า หากต้องเดินทางไกลๆ คนตั้งครรภ์สามารถเดินทางได้หรือไม่? เสี่ยงแท้งหรือเปล่า? ต้องบอกว่า การเดินทางนั้นไม่ได้เป็นปัจจัยที่ทำให้การแท้ง แต่หากเป็นการเดินทางโดยรถยนต์นั้น ควรหลีกเลี่ยงการเดินทางบนทางที่มีพื้นที่ขรุขระ เครื่องบินก็สามารถเดินทางได้ เพียงแต่ทางสายการบินจะไม่สะดวกที่จะให้บริการผู้ที่มีอายุครรภ์เยอะแล้ว เนื่องจากเสี่ยงต่อการคลอดบนเครื่องบินที่อาจจะไม่มีผู้เชี่ยวชาญและเครื่องมือสำหรับให้บริการนั่นเอง
การนั่งนานๆ หรือ การใช้คอมพิวเตอร์
เป็นอีกหนึ่งความเข้าใจผิดเกี่ยวกับสาเหตุการแท้งบุตรที่หลายคนเข้าใจว่า การนั่งนานๆ หรือใช้คอมพิวเตอร์เป็นเวลานานจะทำให้เสี่ยงแท้งได้ง่ายเพราะรังสีจากจอคอมพิวเตอร์ได้เข้ามาทำลายเซลล์ของลูกในครรภ์ กรณีนี้ไม่เป็นความจริงเลย เนื่องจากไม่มีผลวิจัยรองรับว่ารังสีคอมพิวเตอร์นั้นไม่ได้มีความรุนแรงมากพอที่จะทำลายเซลล์ได้ เพียงแต่อาจจะส่งผลให้เครียดง่ายขึ้น และการนั่งนานๆ ก็อาจจะเป็นสาเหตุให้ปวดเมื่อยมากขึ้นในคนตั้งครรภ์เท่านั้น
………………………………………………
เพื่อไม่ให้พลาดความรู้ดี ๆ กด Like Page และอย่าลืม Subscribe
Worldwide IVF Channel ไว้เลยครับ
👉🏻 พอดแคสต์ของคนอยากมีลูก : https://bit.ly/3kdJI3K
………………………………………………
แพทย์ผู้เขียน
แพทย์ผู้เขียน
นพ.ธิติกรณ์ วาณิชย์กุล
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านสูตินรีเวชศาสตร์
นพ.ธิติกรณ์ วาณิชย์กุล
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านสูตินรีเวชศาสตร์